miasteczka --> Dla ciekawych
Przasnysz - dla ciekawych
x:20.884 y:53.0165
Osada targowa
Przasnysz, położony w dorzeczu Orzyca, na pograniczu wielkich puszcz, jest jednym ze starszych miast Mazowsza. Już w XII w. znajdowała się w tym miejscu osada targowa. Świadczą o tym wykopaliska archeologiczne, w tym szczątki drewnianych chat i kamienne paleniska z początków XIII w. Rozwojowi osady sprzyjało korzystne położenie obok brodu nad rzeką, na skrzyżowaniu szlaków z Płocka, Warszawy i Gdańska. Głównymi przedmiotami eksportu były wszelkie wyroby pochodzące z lasu, jak miód, wosk, skóry mięso i owoce leśne. Handlowano tu również suknem, narzędziami i bursztynem. Przywożono natomiast przede wszystkim zboże, którego było na tych i sąsiednich terenach niewiele ze względu na dużą ilość lasów i ubogie gleby. Zboże to było mielone na miejscu we młynie wodnym na rzece Węgierce.
Zwolnienie z cła i myta
Dzięki szybkiemu rozwojowi, w 1427 r. książę mazowiecki Janusz I Starszy nadał osadzie przywilej miejski na prawie chełmińskim. Mieszczanie zostali zwolnieni z opłacania ceł i myta, co z jednej strony znacząco zwiększyło ich dochody, z drugiej pozwoliło na nowe inwestycje i rozwój miasta. Przasnysz otrzymał również przywilej wybudowania łaźni, postrzygalni i wagi. W pierwszym okresie funkcjonowania miasta istniała tu zapewne kasztelania, zniszczona prawdopodobnie w czasie licznych najazdów Jaćwingów, Prusów i Litwinów. Funkcje obronne przejął wtedy Ciechanów.
Po włączeniu do Korony
Po przyłączeniu Mazowsza do Korony przez Zygmunta Starego w 1526 r. stał się miastem powiatowym i znajdowało się tu starostwo grodowe, a zatem odbywały się tu sądy ziemskie. Do końca XVI w. należał Przasnysz do największych rzemieślniczych i handlowych Mazowsza, a słynął przede wszystkim z organizowanych tu jarmarków. Okres świetności miasta zakończył się w roku 1613, kiedy to wielki pożar strawił większą jego część. Kolejny pożar zniszczył je ponownie w dwa lata później. Przez cały wiek XVII miasto nawiedzane było przez cholerę, wreszcie zniszczone zostało podczas wojen szwedzkich. Po zakończeniu tych wojen otrzymało nowe przywileje i ulgi, mające na celu podniesienie jego zamożności. Dzięki nim Przasnysz powoli zaczął się rozwijać ponownie.
W porozbiorowej Polsce
Po ostatnim rozbiorze Polski miasto znalazło się w granicach Prus Wschodnich. Jego mieszkańcy wzięli czynny udział w walkach powstańczych 1863 r. Organizatorem powstania w rejonie Przasnysza był Tomasz Kolbe. W drugiej połowie XIX w. nastąpił znaczniejszy rozwój miasta, ale zaraz na początku XX stulecia, podczas działań wojennych 1915 r. uległo ono zniszczeniu w 75%. O miasto toczyły się wówczas zacięte walki, które trwały sześć miesięcy.
Niepodległość
Po odzyskaniu niepodległości był ponownie stolicą powiatu. Odbudowany został rynek z przyległymi ulicami i sporo zabytkowych budowli, w tym ratusz i kościoły, a miasto otrzymało m. in. elektrownię, teatr i monumentalne budynki dla szkoły podstawowej i gimnazjum. Do dawnej świetności jednak nie powrócił.
Ostatnia wojna
W pierwszych dniach września 1939 r. pod Przasnyszem ciężkie boje toczyła Mazowiecka Brygada Kawalerii pod dowództwem płk. Jana Karcza. Po klęsce wrześniowej Niemcy włączyli Przasnysz do Rzeszy i założyli tutaj hitlerowski obóz pracy karnej. Bardzo czynnie działały tutaj różne oddziały partyzanckie, a zwłaszcza ZWZ - AK i NSZ.
Odbudowa
Po zakończeniu wojny zaczął się czas odbudowy, a w mieście zaszły gruntowne przemiany społeczne i gospodarcze. Coraz większą rolę zaczął odgrywać przemysł. Powstał również Aeroklub działający do dzisiaj.