Stanisław Leszczyński
Stanisław Leszczyński – w 17O4 roku koronowany na króla Polski
Stanisław Leszczyński – żył w latach 1677 – 1766, przedstawiciel jednego z najznakomitszych rodów polskich, W ciągu całego długiego i burzliwego życia związany był ściśle z polityką. Początkowo był zwolennikiem Augusta II Mocnego, został nawet przez niego mianowany podczaszym koronnym, a później wojewodą wielkopolskim. Po roku 1703 przeszedł do opozycji, związał się z Karolem XII, będącym w stanie wojny z Saksonią, i w lipcu 1704 roku Karol doprowadził do obioru Leszczyńskiego na króla Polski. Wywołało to wojnę domową pomiędzy zwolennikami nowego monarchy oraz Augusta II, a także ostry sprzeciw cara Piotra Wielkiego. Przez cały czas posiadania formalnej władzy cieszył się dużym poparciem na Mazowszu, a zwłaszcza wśród Kurpiów, którzy zaprzysiągłszy mu wierność, konsekwentnie zwalczali oddziały saskie. Pokonani zostali dopiero po wysłaniu przeciw nim całego garnizonu z Elbląga w sile kilku tysięcy żołnierzy. Po klęsce Karola XII pod Połtawą zmuszony był Leszczyński do opuszczenia kraju. Podjął bezskuteczne próby zdobycia poparcia dla siebie najpierw w Szwecji, potem w Turcji, a następnie wycofał się na emigracje i osiadł na jakiś czas w Alzacji. W 1725 roku ożenił się z córką Ludwika XV, Marią, co wyraźnie podniosło jego pozycję polityczną. Po śmierci Augusta Mocnego popularność Leszczyńskiego – postrzeganego powszechnie jako Piastów – znacznie wzrosła i w 1733 roku ponownie został królem Polski, tym razem wybrany przez szlachtę podczas wolnej elekcji. W wyniku zbrojnej interwencji rosyjskiej i elekcji Augusta III zmuszony był już w początkach następnego roku do ucieczki do Gdańska, z którego w przebraniu przedostał się do Królewca, aby stamtąd - niestety bez powodzenia - zabiegać o poparcie dla Polski u władców Szwecji, Francji, Turcji i Prus. Podczas prowadzonych negocjacji skłoniony został do abdykacji i dożywotniego objęcia panowania w księstwie Lotaryngii i Baru, gdzie sprawować miał władzę formalną, z określonym uposażeniem pieniężnym. Mimo skromnych środków rozwinął tam ożywioną działalność budowlaną. Z jego inicjatywy powstały wspaniałe, zaliczane do najpiękniejszych w Europie pałacowe zespoły architektoniczne. Jego troska o poddanych sprawiła, że nieufna początkowo ludność wkrótce nadała mu przydomek „Dobroczynnego”. Na dworze Stanisława Leszczyńskiego bywali Monteskiusz i Wolter, a założona przez niego w Nancy Akademia Stanislai zyskała rozgłos w Europie. Z założonej również przez niego Akademii Rycerskiej wyszło wielu wybitnych wojskowych i polityków. W tym okresie prowadził też Leszczyński ożywioną działalność literacko – filozoficzną. Najważniejszym jego dziełem jest „Głos wolny i wolność ubezpieczający”, w którym domagał się zniesienia liberum veto, zaprowadzenie reform w wojsku polskim, a także opieki nad chłopami i nadania im wolności osobistej.